Hooibeekhoeve 2020

Hoogtepunten

Diergezondheid

Meten is weten, ook in de stal. Door de kalveren nauwgezet op te volgen en te wegen, kunnen we snel anticiperen op eventuele problemen. Ook voor het project VLAIO MastiMan gebeurden de nodige staalnames. Achter de schermen werken we momenteel aan de koesensorwebsite en bereiden we een nieuwe proef voor die kadert in het project JongLeven.

Diergezondheid is een belangrijk thema voor Hooibeekhoeve dat zich als een rode draad door verscheidene onderzoeken vlecht. Hieronder belichten we een project waarbij diergezondheid en langleefbaarheid van de vaarzen een centraal thema is.

Project VLAIO JongLeven

Van januari tot en met juni 2020 zaten alle geboren vaarskalveren in de proef ad libitum melk in vergelijking met een beperkt voerschema. De kalveren in de ad libitum groep mochten m.a.w. zoveel melk drinken als ze wilden. De ad libitum groep kon in de eerste 3 levensweken tot 16 liter melk per dag drinken. De controlegroep kreeg een melkschema van maximum 6 liter per dag. De onderzoekers en dierverzorgers volgden verschillende parameters van de kalveren op: - individuele melkopname; - individuele groei door wegingen en metingen van borstomtrek en kruishoogte; - berekening van de dagelijkse groei van alle kalveren in de verschillende leeftijdsfases. Ook de middellange en langetermijneffecten werden verder opgevolgd: leeftijd en gewicht bij eerste inseminatie en het aantal inseminaties tot dracht. De eerste vaarzen in de proef hebben in 2020 zelf afgekalfd en zo hebben we de eerste langetermijnsdata kunnen verzamelen zoals leeftijd bij eerste kalving en productieresultaten en de body condition score net voor en na kalven. De literatuurstudie en de voorbereidingen voor proef 2 op Hooibeekhoeve starten in het voorjaar van 2021. Dit zal ook een melkregimeproef zijn. In de ene groep zullen de kalveren een intensief melkvoerschema met 8l melk per dag met verschillende voederfrequentie krijgen. In de controlegroep zal dit verschaft worden over 2 voerbeurten, in de proefgroep in 4 melkbeurten. Het doel van deze nieuwe melkregimeproef? De effecten op de groei en het glucosemetabolisme van de kalveren onderzoeken.

Demonstratieproject KalFit

Dit demonstratieproject nam een vliegende start in juli 2020. De eerste bedrijfsbezoeken vonden eind 2020 plaats bij enkele melkveehouders die zich kandidaatgesteld hebben hiervoor. Inagro en Hooibeekhoeve stelden samen ook protocols (Standard Operation Procedures) over kalveropfok en -gezondheid op. In de rubriek 'Hooibeekhoeve en LCV in de pers' hieronder vind je een artikel over dit project uit het vakblad Melkveebedrijf.

Water

Water is schaars! Ook in 2020 werden we in het voorjaar al geconfronteerd met een droge periode. Goed drinkwater is dan ook het ‘onzichtbare goud’ op veeteeltbedrijven. Dit was meteen ook de titel van een demonstatieproject waaraan Hooibeekhoeve en Proefbedrijf Pluimveehouderij de afgelopen twee jaar meewerkten. Binnen dit project bundelden we de kennis rond waterkwaliteit en -behandeling en demonstreerden we bepaalde behandelingstechnieken. Op Hooibeekhoeve evalueerden we regenwaterontsmetting door Elektrochemische Activatie (ECA). De resultaten en bevindingen waren eerder wisselend. Het is een dure techniek en de onderhoudskosten van het toestel (aankoop in 2012) liepen hoog op. De biologische kwaliteit van het water na ontsmetting wisselde daarenboven. Wanneer het toestel goed werkte, realiseerden we wel een besparing op de waterfactuur. Daarnaast is er ook opnieuw een wateropnameregistratie gedaan van de verschillende diergroepen. De melkkoeien op Hooibeekhoeve dronken gemiddeld 98,2 liter water per dag in de periode van december 2018 tot en met maart 2019. We registreerden ook de wateropname van de droge koeien en het jongvee. Alle resultaten en evaluatie over de ECA en de drinkwaterregistratie op de Hooibeekhoeve zijn gebundeld in een masterthesis. Er staan ook nog andere zuiveringstechnieken opgelijst in de literatuurstudie. Ondertussen schrijven de onderzoekers melkvee van Hooibeekhoeve verder aan nieuwe waterprojecten zoals EIP Healthy Water for Happy Cows en Life Aclima, beide werden al goedgekeurd. Ook het project 'Eerste hulp bij hittestress koe' werd recent goedgekeurd. Water blijft dus ook de komende jaren een zeer actueel thema in de melkveehouderij en bij Hooibeekhoeve.

Blijvend online en offline informeren

In 2020 waren we grotendeels onderhevig aan maatregelen om het coronavirus COVID-19 in te dijken. Het sterk beperken van onze sociale contacten hoorde daar ook bij. Ook in periodes waarin we niet meer mochten samenkomen, bleef Hooibeekhoeve haar doelgroepen informeren. We zochten steeds naar een oplossing op maat van de informatie die we wilden delen.

  • Studiedag LCV op 11/2;
  • Waterbelevingsdag op 13/2;
  • Samen met de collega's van het Proefbedrijf Pluimveehouderij bemanden we een stand op de Agridagen in Ravels op 27 en 28/2 en 1/3;
  • Infomoment en bezoek demoveld FABulous Farmers op 3/3;
  • Bodemcafé van Hooibeekhoeve en Boerennatuur op 12/3;
  • Webinars over hittestress bij melkvee op 25/6 en 9/7
  • Online info-events voor melkveehouders in de maand september
  • Online masterclass: How to deal with cover crops - FABulous Farmers op 14/10;
  • Demodag {Beek.Boer.Bodem} op het terrein onderhevig aan strikte maatregelen op 23/10.

In januari 2020 introduceerden we met de Facebookpagina van Hooibeekhoeve een bijkomend kanaal om onze doelgroep te informeren op geregelde basis. Onze doelgroepen kunnen lid worden van de Facebookgroep Voederbieten en de Facebookpagina's over projecten zoals FABulous Farmers, LCV, MastiMan en Nitroman.

In januari 2020 introduceerden we met de Facebookpagina van Hooibeekhoeve een bijkomend kanaal om onze doelgroep te informeren op geregelde basis. Onze doelgroepen kunnen lid worden van de Facebookgroep Voederbieten en de Facebookpagina's over projecten zoals FABulous Farmers, LCV, MastiMan en Nitroman.

Hooibeekhoeve als educator

In december 2019 lanceerden we de website www.bezoekdeboerderij.be. Medio maart werd voor landbouweducatie de pauzeknop ingeduwd. De scholen gingen maandenlang dicht om zo de verspreiding van het coronavirus in ons land tegen te gaan. Als de scholen in juni dan weer opengingen, stond een educatief boerderijbezoek onderaan het to-dolijstje van de leerkrachten. Buitenschoolse activiteiten waren bovendien nog niet toegestaan. In de zomer en in september leek het de goede kant op te gaan. Heel wat gezinnen en kinderen genoten van een boerderijkamp of -vakantie in eigen land en konden landbouw zo letterlijk en figuurlijk opsnuiven.

Naarmate het najaar vorderde, zagen we de kansen voor landbouweducatie op het terrein weer slinken. Hooibeekhoeve bleef niet bij de pakken zitten en werkte achter de schermen verder aan interessante lessenpakketten met landbouw als rode draad.

PDPO AgroSTEM

In het kader van het PDPO-project AgroSTEM werden heel wat nieuwe samenwerkingen aangegaan, met de opleiding Bachelor Agro- & Biotechnologie en Bachelor Energietechnologie van Thomas More Kempen en met de lerarenopleiding Engineering & Technologie van KULeuven. Er werd o.a. een proefopstelling opgezet door studenten van de bachelor Agro- & Biotechnologie richting tuinaanleg onder leiding van docent Mia Van Dyck. De studenten zoeken voor amaryllisbedrijf Romberama naar oplossingen om van het bladafval van amaryllissen bokashi te maken (zie foto rechts). Door micro-organismen toe te voegen aan het bladafval, start een fermentatieproces. Zo zorg je ervoor dat het bladafval gaat fermenteren en niet gaat rotten. Op deze manier krijg je bokashi, wat kan dienen als meststof of bodemverbeteraar. Samen met de lerarenopleiding Engineering & Technologie van KULeuven werkte Hooibeekhoeve aan heel wat nieuwe workshops in het kader van het PDPO-project AgroSTEM. Het doel? Leerlingen van de tweede en derde graad secundair onderwijs aan de slag laten gaan rond uitdagende onderwerpen en hen laten kennismaken met landbouw via STEM. Innovatieve en soms hoogtechnologische land-en tuinbouwbedrijven zijn rijke STEM-omgevingen, en dus een ideale plaats om jongeren de belangrijke rol van wetenschappen, technologie en wiskunde binnen onze maatschappij te laten ontdekken.

PDPO Boerderleren

Binnen het PDPO-project Boerderleren werd er een samenwerking opgestart met de opleiding Leraar Lager Onderwijs van Thomas More. Samen met hen, landbouwers, Streekverening Zuidrand en de geselecteerde klassen van 2de graad Lager onderwijs willen we een leertraject uitwerken met focus op ervaringsgericht leren. We willen binnen dit leertraject openluchtklassen (Outdoor Education of buitenonderwijs) organiseren op een landbouwbedrijf. Aanvullend wordt een digitale toepassing ontwikkeld waar landbouweducatie en buiten leren centraal staan. Het is de bedoeling om kinderen naar buiten te halen en een andere kijk te geven op buiten, zowel van het groen rondom hen als het platteland en de boerderijen. Kinderen kunnen met de applicatie zelfstandig op pad gaan of de leerkracht kan met behulp van de applicatie zelf een leerpad samenstellen om in de klas aan de slag te gaan.

Op onze proefvelden

De werkzaamheden op de proefvelden ondervonden niet zoveel hinder van de coronamaatregelen. Onderzoeken in het kader van verschillende projecten zoals VLANED Nitroman, Interreg NWE FABulous Farmers, VLAIO Precisiemest, werden meer gegroepeerd, zodat de verplaatsingen hiervoor beperkt konden blijven. Demonstraties konden niet plaatsvinden op de proefvelden, maar de resultaten werden zoveel mogelijk verspreid via webinars, artikels, video’s en sociale media.

Demonstratieprojecten

Deze projecten zijn bedoeld om praktijkrijpe technieken dichter bij de landbouwer te brengen. Hooibeekhoeve is dan ook een logische keuze als partner in deze projecten. Bij het demonstratieproject 'Functioneel inzetten van groenbedekkers bij mais' wordt de techniek van onderzaai getoond aan de landbouwers en bekijken we de mogelijkheden bij kuilmais, korrelmais en na scheuren van grasland. Hooibeekhoeve test deze techniek al verscheidene jaren bij kuilmais in verschillende stadia van de maisgroei en voor dit deel weten we ondertussen waar we aandacht aan moeten schenken: juiste soortenkeuze van het ondergezaaide gras afhankelijk van het zaaitijdstip, hoeveelheid graszaad, beperkte concurrentie tussen mais en gras… Al deze bevindingen geven we graag door aan de landbouwers, zodat ook zij onderzaai kunnen toepassen op een correcte manier en zo mee voordeel geven aan het milieu (door een beperking in uitspoeling van nutriënten) en aan de landbouwer (door een verbeterde bodemkwaliteit dankzij de opbouw aan organische stof).

Bij het demonstratieproject “4J-principe van vruchtwisseling bij mais – Juiste teelt, juiste plaats, juiste techniek, juiste opbrengst” bekijken we de do’s & don’t s van vruchtwisseling op een melkveebedrijf binnen de krijtlijnen van MAP6. Aan de ene kant wordt van de landbouwer verwacht dat hij werkt aan bodemkwaliteit, aan de andere kant mag er niet te veel nitraat uitspoelen. Een slappe koord waarop de landbouwer danst! Binnen dit project leveren we input aan Bodemkundige Dienst van België voor de uitbreiding van de simulatietool Cslim© (waarmee de evolutie van koolstof in de bodem gesimuleerd wordt) met een nitraatcomponent. Bedoeling is om tijdens interactieve workshops landbouwers te begeleiden bij het gebruik van deze tool om zo te komen tot een doordachte teeltrotatie die zorgt voor voldoende voedergewassen, bodemkwaliteit én een gezond milieu. Deze workshops moesten omwille van de strenge coronamaatregelen uitgesteld worden. Maar uitstel is geen afstel!

Interreg NWE FABulous Farmers

Voor FABulous Farmers werden verschillende proefvelden aangelegd in pilootgebied de Merode, met uitgebreide thema’s: combinatie van verschillende groenbedekkers en verschillende soorten organische mest (stalmest, compost, houtsnippers) al dan niet in combinatie met effluent; ‘snijgranen’ waarbij in het voorjaar reeds een snede van het graan wordt genomen waarna het verder ontwikkelt; rassenproef van voederbieten…

In maart werd een netwerkmoment georganiseerd rond groenbedekkers waaruit de nood aan meer informatie rond onderwerken van groenbedekkers zonder het gebruik van glyfosaat naar voor kwam. Einde 2020 werd dan ook een proefveld met verschillende soorten groenbedekkers aangelegd, zodat we hierop in 2021 demonstraties rond mechanische verwerking van groenbedekkers kunnen uitvoeren. Ervaringen werden niet enkel gedeeld met landbouwers via Facebook en webinar, maar ook met onderzoekers en landbouwers uit andere pilootgebieden in Noord-West Europa tijdens de masterclasses die in dit project worden georganiseerd.

Klimaatrobuuste aanpak

Als projectpartner van Enerpedia publiceerde Hooibeekhoeve een artikel over brandstofverbruik bij een aantal veldbewerkingen op de website van Enerpedia. Uit de verschillende waarnemingen van hun onderzoek blijkt dat een lage bandenspanning een lager brandstofverbruik geeft. De vochtigheid van de bodem en het al dan niet uitvoeren van een diepe hoofdgrondbewerking hebben veel invloed. Een losse en/of natte bodem resulteert in een hoger brandstofverbruik. Is je interesse geprikkeld? Lees dan hier het volledige artikel op de website van Enerpedia.

{beek.boer.bodem} - Plattelandstv vliegt over vallei van de Aa

In Herentals, Kasterlee, Lille en Vorselaar ligt het afstroomgebied van de Aa. De gebiedscoalitie {beek.boer.bodem} neemt er initiatieven om het overstromingsrisico te verkleinen en landbouwbedrijven weerbaarder te maken tegen klimaatsveranderingen. Het project inspireert en begeleidt landbouwers en natuurbeheerders om het evenwicht tussen landbouw, water en natuur te verbeteren. Voor de uitvoering van de projecten kan de uitgebreide coalitie rekenen op de steun van het landinrichtingsproject Water+Land+Schap, provincie Antwerpen en de betrokken gemeenten.

Landbouwers provincie Antwerpen kunnen voederwaarde sorghum laten onderzoeken

Sorghum?! Sorghum biedt voordelen in de teeltrotatie en heeft potentieel als droogtetolerant voedergewas. De kennis rond deze teelt en het vervoederen van in onze regio geteelde sorghum is wel nog beperkt. Hooibeekhoeve en Boerennatuur Vlaanderen slaan daarom de handen in elkaar om gegevens te verzamelen over de voederwaarde van sorghum. Door kennis en ervaringen over sorghum uit te wisselen, worden we binnenkort allemaal weer wat wijzer. Met steun van de subsidiekorf Landbouw van provincie Antwerpen analyseren Hooibeekhoeve en Boerennatuur Vlaanderen sorghumstalen van landbouwers. Hieraan zijn wel enkele voorwaarden verbonden. Dit aanbod geldt enkel voor landbouwers uit de provincie Antwerpen die het gewas sorghum vervoederen en/ of telen. De sorghum moet apart bemonsterd kunnen worden (apart ingekuild of in zichtbare laag in de kuil).

Subsidiekorf landbouw

De subsidiekorf landbouw biedt de mogelijkheid om van sorghumkuilen de voederwaarde te bepalen. Sorghum is een zeer nieuw en nog experimenteel gewas voor onze regio. Enkele landbouwers maakten kennis met sorghum in het PDPO-project {beek.boer.bodem}. Niet enkel op het veld is het nog zoeken naar de juiste rassen en teelttechnieken, ook bij het inpassen van het gewas, ontbreekt er kennis over de voederwaarde. Op het einde van het jaar werden 4 voedersorghum- en 3 soedangraskuilen door ILVO uitgebreid getest op hun voederwaarde. Er werd een teeltfiche opgemaakt met deze resultaten. Duidelijk is dat voedersorghum in het rantsoen mais niet zal kunnen vervangen. Het bevat wel meer structuur en kan op die manier bijdragen tot de (pens)gezondheid van de koe. Projectpartners zijn Boerennatuur Vlaanderen en Hooibeekhoeve, financiering gebeurt via de subsidiekorf landbouw – provincie Antwerpen.