LEEFWERELD WEEFWERELD
Ingenieus systeem beschermt vallei tegen droogte en wateroverlast
Als provincie beheren we liefst 2400 kilometer aan waterlopen. Daarbij focussen we onder meer op de inrichting van een klimaatrobuust watersysteem. In de vallei van de Kleine Aa in Essen en Kalmthout realiseerden we zo een innovatief grensoverschrijdend project in nauwe samenwerking met Natuurpunt, lokale landbouwers, Boerennatuur Vlaanderen, Waterschap Brabantse Delta en ZLTO.
Water stopt niet aan de grens
Belgische en Nederlandse partners werkten voor het Europese Triple C-project (Climate resilient Community-based Catchment planning and management) zij aan zij in het grensoverschrijdende stroomgebied van de Kleine Aa. In Essen, Kalmthout en Roosendaal bouwden we in samenwerking met Boerennatuur en de landbouwers 32 regelbare stuwtjes en vormden we 50 ha conventionele drainage om naar een peilgestuurd systeem. Aan Nederlandse zijde (waar de waterloop de Molenbeek heet) namen ook Waterschap Brabantse Delta en ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie) de nodige kleinschalige waterconserveringsmaatregelen. Zo werd in Nispen op een van de zijlopen een overstromingsgebied aangelegd.
In overleg met de naburige landbouwers en Natuurpunt richtten we nabij Steenpaal (aan de grens met Nederland) drie nieuwe meanders in. De kronkelingen in de waterloop, de ingebouwde stuwtjes en de peilgestuurde drainage zorgen allemaal voor een vertraagde afvoer van het water in dit landbouwgebied.
Iedereen wint
De voordelen van een ondergrondse, peilgestuurde drainage en regelbare stuwen op de perceelsgrachten zijn niet min. Het water wordt al in de haarvaten van het watersysteem vastgehouden, in de grond geïnfiltreerd wanneer het kan en afgevoerd naar de Kleine Aa wanneer het moet. Met een duidelijke win-winsituatie tot gevolg: de landbouwer beschikt in droogteperiodes over meer water voor zijn gewassen en de benedenstroomse gebieden hebben minder snel wateroverlast.
Landbouw nieuwe stijl
Voor het beheer van de aangrenzende oevers en het natuurgebied Potpolder maakten de vrijwilligers van Natuurpunt dan weer goede afspraken met enkele landbouwers.
Zo worden de oevers van de Kleine Aa ecologisch beheerd door de schapen van landbouwer Stijn Konings die al van in het begin bij het project betrokken was. Het was de herindeling van enkele van zijn percelen die de creatie van een van de meanders mogelijk maakte. Hij blikt alvast tevreden terug op de voorbeeldige samenwerking.
“Onze boerderij is vlakbij. De samenwerking met de provincie tijdens de werken liep altijd goed. Toen de vraag kwam om onze schapen hier te laten grazen, moesten we dan ook niet lang nadenken”
- Stijn Konings
Het project kan ook bij andere landbouwers in de buurt op veel bijval rekenen. Ze staan zelf in voor het beheer van de peilgestuurde drainage en stuwtjes en dragen zo bij aan een meer klimaatrobuuste vallei en landbouw. Dit project werd gerealiseerd met steun van het Europese Intereg V (2 zeeën programma) dat 60% van de financiering voor haar rekening nam. De provincie investeerde een half miljoen euro in dit project.
Meer weten?
Maarten Vandervelpen
Adviseur beleid dienst Integraal waterbeleid